Hạn sử dụng của tinh dầu thiên nhiên – Lưu ý với tinh dầu hết hạn

Tinh dầu tốt cho sức khỏe cả tinh thần lẫn thể chất với nhiều cách sử dụng khác nhau. Tinh dầu giúp tạo hương thơm thơm, làm cơ thể khỏe mạnh, giúp làn da căng mịn và tràn đầy sức sống. Nhưng bạn có để ý tinh dầu thường được đóng trong chai tối màu với dung tích khá nhỏ? Đó có thể là 15ml, 30ml hoặc 100ml nhưng hiếm có dung tích nào lớn hơn mức 100. Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao chưa nhỉ? Đó chính là một trong những cách bảo quản tinh dầu đấy. Bên cạnh đó, bạn cũng cần tìm hiểu về hạn sử dụng của tinh dầu. Đó là gì nhỉ, cùng Sasana tìm hiểu ngay bây giờ nhé!

Những yếu tố ảnh hưởng đến hạn sử dụng của tinh dầu

Tinh dầu nguyên chất không chứa nước, có tính kháng khuẩn nên nấm mốc không phát triển. Tuy nhiên, chúng sẽ bị ảnh hưởng bởi ánh sáng, nhiệt độ, không khí và thời gian.

Không khí

Ôxy trong không khí thay đổi thành phần hóa học của một loại tinh dầu bằng cách phản ứng với một số thành phần trong tinh dầu. Chúng biến các phân tử tinh dầu thành các gốc tự do không ổn định. Sử dụng tinh dầu đã biến chất có thể gây tổn hại khi áp dụng cho da. Ảnh hưởng này sẽ nhanh hơn khi bạn thường xuyên mở nắp chai hoặc chai còn ít tinh dầu, vì chúng sẽ tiếp xúc với oxi nhiều hơn. Tất nhiên, không khí không đẩy nhanh sự bay hơi, làm hết lượng tinh dầu mà chỉ thay đổi thành phần của tinh dầu. Sự thay đổi về thành phần khiến tinh dầu không còn tính chất trị liệu như ban đầu. Điều này có tác dụng tiêu cực đến tinh dầu của bạn.

Nhiệt độ

Tinh dầu rất dễ bay hơi và đặc biệt nhanh hơn bởi tác động của nhiệt độ. Đây là thủ phạm lớn nhất trong quá trình oxi hóa tinh dầu và làm tinh dầu bay hơi nhanh hơn. Đó là lý do vì sao bạn ngửi thấy mùi tinh dầu thiên nhiên mạnh hơn khi dùng đèn xông. Nhưng mùi thơm cũng biến mất nhanh chóng sau khi dùng đèn này. Tinh dầu không chỉ cần bảo quản mát mà còn cần duy trì nhiệt độ ổn định, giúp tăng tuổi thọ của tinh dầu lên đáng kể. Nhiệt độ lý tưởng nhất để bảo quản tinh dầu là từ 2 – 5 °C. Tất cả các loại tinh dầu đều cần được bảo quản ở nhiệt độ mát và tránh biến động nhiệt độ.

Ánh sáng

Các tia UV trong ánh sáng làm phá vỡ các phân tử. Chúng thúc đẩy hình thành các gốc tự do gây ảnh hưởng đến chất lượng tinh dầu. Khi tinh dầu tiếp xúc với ánh sáng tia cực tím một số chất trong tinh dầu tăng lên và một số chất giảm đi đáng kể. Vì vậy tinh dầu thường được bảo quản trong chai màu hổ phách. Ngoài ra còn cần đặt ở nơi tối, tránh ánh sáng mặt trời.

Thời gian

Thành phần hóa học và thời điểm mở nắp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian sử dụng của tinh dầu. Thành phần hóa học mang tới tác dụng trị liệu và cũng nói lên được tuổi thọ của tinh dầu.

Các yếu tố khác

Ngoài ra, vẫn còn rất nhiều yếu tố khác gây ảnh hưởng đến chất lượng tinh dầu như phương pháp sản xuất, chất lượng của nguyên liệu sản xuất,…

Vì vậy bạn cần bảo quản tinh dầu trong chai thủy tinh đậm màu, nút đóng kín, đặt ở nơi tối, mát mẻ và tránh xa tầm tay trẻ em. Ngoài ra cần quan tâm đến thời hạn sử dụng của mỗi loại tinh dầu khác nhau.

Hạn sử dụng của tinh dầu nguyên chất là bao lâu?

Cách tốt nhất để biết hạn sử dụng của tinh dầu là phân tích thành phần hóa học của chúng. Tùy theo các họ hóa học của thành phần ta có thể dự đoán được tuổi thọ trung bình của một loại tinh dầu. Các họ hóa học bao gồm: sesquiterpene, sesquiterpenol, monoterpene, monoterpenol, este, ete, aldehyde, xeton, phenol và oxit.

Tinh dầu có hạn dùng 1-2 năm

Tinh dầu chứa thành phần hóa học họ Monoterpene có kết thúc bằng -ene như limonene, pinene, terpinene,…

Một số loại tinh dầu thuộc họ Monoterpene

Đặc điểm: Tinh dầu họ Monoterpenes có trọng lượng phân tử thấp. Điều này làm chúng không ổn định và dễ bị oxi hóa do tương tác với oxi hoặc nhiệt. Vì vậy, các loại tinh dầu ở nhóm monoterpenes thường có thời hạn sử dụng thấp nhất, khoảng 1-2 năm.

• Tinh dầu chanh
• TInh dầu cam
• Tinh dầu bưởi
• Tinh dầu nguyệt quế
• Tinh dầu vỏ quýt
• Tinh dầu khuynh diệp

Tinh dầu có hạn dùng 3-5 năm

Tinh dầu chứa thành phần hóa học họ Monoterpenol, Aldehyde, Oxide có hạn sử dụng lâu hơn.

Một số loại tinh dầu thuộc họ Monoterpenol

Đặc điểm: Tinh dầu thuộc nhóm này không độc, dịu nhẹ với làn da nên được sử dụng để chăm sóc da, hỗ trợ cân bằng cảm xúc và tăng cường miễn dịch.

• Tinh dầu oải hương
• Tinh dầu tràm trà
• Tinh dầu bạc hà
• Tinh dầu hoa hồng
• Tinh dầu húng quế
• Tinh dầu cam hương

Một số loại tinh dầu thuộc họ Aldehyde

Aldehydes có tính chống viêm, an thần, chống nhiễm trùng và chống co thắt để chúng thường được sử dụng để làm mát nhiệt độ và làm căng hệ thống thần kinh. Chúng cũng là những chất chống nấm hiệu quả. Nếu bị oxy hoá, những loại dầu này sẽ gây kích ứng da.

• Tinh dầu tía tô
• Tinh dầu chanh sả

Một số tinh dầu thuộc họ Oxide

Oxit là chất tan trong máu, đờm và thuốc kháng vi-rút. Nó có thể hỗ trợ bất kỳ bệnh hô hấp và cũng có tác dụng kích thích trên của một trong những quá trình tinh thần.

• Tinh dầu nguyệt quế
• Tinh dầu hương thảo
• Tinh dầu khuynh diệp

Tinh dầu có hạn dùng 5-7 năm

Tinh dầu chứa thành phần hóa học họ Ester, Ether, Ketone, Phenol.

Một số loại tinh dầu thuộc họ Ester

Tinh dầu loại này có tính an thần, chống co thắt, rất tốt cho hệ thống tiêu hóa và da. Chủ yếu là tinh dầu của quả hoặc hoa.

• Tinh dầu lộc đề xanh
• Tinh dầu hoa lài
• Tinh dầu cúc trắng

Một số loại tinh dầu thuộc họ Ether

Tinh dầu loại này có khuynh hướng giảm đau, chống co thắt.

• Tinh dầu nhục đậu khấu
• Tinh dầu hồi
• Tinh dầu thì là

Một số loại tinh dầu thuộc họ Ketone

Những tinh dầu này thường được sử dụng trong việc hỗ trợ các bệnh nhiễm trùng hô hấp như cúm và cảm lạnh. Ngoài ra chúng còn giúp giảm đau, giảm chất nhầy và hạ huyết áp.

• Tinh dầu xô thơm
• TInh dầu trắc bách diệp

Một số loại tinh dầu thuộc họ Phenol

Tinh dầu có thành phần thuộc họ Phenol có tính sát khuẩn, kháng khuẩn, chống nhiễm trùng,..

• Tinh dầu đinh hương

Tinh dầu có hạn dùng 7-8 năm

Tinh dầu có hạn dùng lâu nhất có chứa nhóm Sesquiterpene và Sesquiterpenol.

Một số loại tinh dầu chứa lượng lớn Sesquiterpenol

Sesquiterpenol có trọng lượng phân tử cao nên chúng có thời hạn sử dụng là 6-8 năm, cao hơn nhiều so với nhóm Monoterpenol và Monoterpene. Nhóm tinh dầu này có tác dụng chống khuẩn, kháng nấm, giảm đau, an thần và kích thích miễn dịch.

• Tinh dầu hoắc hương
• Tinh dầu đàn hương

Một số loại tinh thuộc họ Sesquiterpene

• Tinh dầu nhựa thơm
• Tinh dầu hoàng đàn
• Tinh dầu hương lau
• Tinh dầu ngọc lan tây
• Tinh dầu gừng
• Tinh dầu hạt tiêu đen

Đặc điểm của tinh dầu hết hạn sử dụng và lưu ý

Đặc điểm của tinh dầu hết hạn

Tinh dầu đã hết hạn sử dụng sẽ có một số đặc điểm thay đổi như sau:

• Mùi: sự khác biệt của mùi thơm như khi bạn sử dụng lần đầu tiên là biểu hiện tinh dầu có thể đã bị ô xi hóa. Ví dụ: tinh dầu có mùi axit nghĩa là nó đã quá hạn.
• Phản ứng: khi sử dụng tinh dầu pha loãng trên da nếu có bất cứ phản ứng tiêu cực nào thì có nghĩa là tinh dầu đã bị oxy hóa và cần ngừng sử dụng ngay.
• Màu sắc: một số tinh dầu có thể thay đổi màu sắc khi qua thời gian dài. Điều này thường xảy ra với tinh dầu chiết xuất từ cây vì chúng nhẹ và dễ bay hơi. Màu sắc có thể thay đổi từ màu vàng nhạt thành màu đỏ – cam. Tinh dầu quá hạn có thể xuất hiện vẩn đục và trở nên sền sệt hoặc dạng đặc.

Ảnh hưởng của tinh dầu đã hết hạn

Tinh dầu hết hạn có thể gây nguy hiểm đặc biệt khi sử dụng đường uống hoặc dùng tại chỗ. Khi dùng tinh dầu hết hạn trên da sẽ khiến da bị đỏ, phát ban, ngứa và nghiêm trọng hơn là khiến da nhăn nheo vì tế bào da bị tổn hại, khiến chúng già đi nhanh chóng.

Hi vọng với bài viết trên, Sasana đã giúp bạn có thêm kiến thức về hạn sử dụng của tinh dầu. Ngoài ra, tinh dầu cũ, hết hạn dù không thể dùng bôi da, uống nhưng chúng vẫn có thể dùng vào mục đích làm sạch, vệ sinh nhà cửa mặc dù chúng có thể không hiệu quả cho việc kháng khuẩn đấy nhé. Nếu có vấn đề liên quan đến hạn sử dụng của tinh dầu, hãy liên hệ ngay với Sasana để được tư vấn nhé!