Sáp thơm có độc hại không? Chuyên gia bật mí cách chọn đúng

“Sáp thơm có độc hại không?” là lo lắng của rất nhiều người khi sử dụng loại hương liệu này trong nhà. Nếu sử dụng loại sáp kém chất lượng hoặc để trong phòng kín quá lâu, bạn có thể tiếp xúc với các hợp chất bay hơi có hại. 

Bài viết dưới đây Sasana sẽ giúp bạn hiểu rõ các rủi ro tiềm ẩn và cách chọn sáp thơm an toàn để tận hưởng mùi hương mà không lo ảnh hưởng sức khỏe.

Sáp thơm là gì và cơ chế hoạt động

Sáp thơm mà nhiều gia đình vẫn dùng thực chất là một hỗn hợp được làm từ sáp nến (có thể là paraffin hoặc các loại sáp tự nhiên), axit béo, vaseline, kết hợp với các hương liệu tổng hợp hoặc tinh dầu. Là loại sáp đặt tĩnh trong không gian, thường ở dạng viên nhỏ hoặc khối, để mùi tự lan tỏa vào không khí.

Cơ chế hoạt động rất đơn giản: các phân tử hương trong sáp từ từ bay hơi vào không khí khi sáp tiếp xúc với nhiệt độ phòng hoặc khi bị đặt trong không gian kín, tạo ra một lớp mùi nhẹ nhàng, át mùi hôi, mang lại cảm giác dễ chịu, thư giãn. Với sáp thơm dạng này, bạn có thể đặt ở nhiều nơi như tủ quần áo, phòng tắm, xe hơi hay phòng ngủ mà không cần dùng nhiệt hoặc lửa.

Sáp thơm có độc hại không – góc nhìn khoa học

Sáp thơm có độc hại không? VOCs và nguy cơ hít phải hợp chất bay hơi

Một trong những lo ngại lớn nhất khi sử dụng sáp thơm là việc phát tán các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs – Volatile Organic Compounds) vào không khí. VOCs có thể xuất phát từ nhiều nguồn trong gia đình như sơn, keo dán, đồ nội thất mới hoặc các sản phẩm tạo mùi, và chúng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe khi tích tụ trong môi trường kín. 

Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng việc hít phải VOCs từ các sản phẩm chứa hương liệu tổng hợp có thể ảnh hưởng nhẹ đến hệ hô hấp và thần kinh. Tuy nhiên, mức độ độc hại phụ thuộc rất nhiều vào loại sáp, tần suất sử dụng và môi trường xung quanh. Nếu sử dụng đúng cách, sáp thơm vẫn hoàn toàn an toàn cho người lớn khỏe mạnh.

Hạt nano nguy hại từ sáp thơm

Theo báo cáo của American Chemical Society cho thấy các sáp thơm khi sử dụng trong nhà có khả năng tạo ra các hạt nano (kích thước từ 1–100 nanomet) trong không khí. Nguyên nhân là các terpene (một loại VOC phổ biến trong hương thơm) phản ứng với ozone trong không khí, tạo thành hạt nano. 

Những hạt nano này có thể có thể xâm nhập sâu vào phổi và đường hô hấp, tiềm ẩn rủi ro cho sức khỏe nếu tiếp xúc lâu dài.

Sáp thơm có độc hại không? Minh chứng độc tính từ nghiên cứu trên động vật

Một nghiên cứu độc tính trên chuột Wistar đã chỉ ra rằng VOCs từ nến thơm (có nhiều điểm tương đồng với sáp thơm) có thể gây viêm, stress oxy hóa và tổn thương mô phổi sau thời gian tiếp xúc. Mặc dù đây không phải nghiên cứu trực tiếp trên người, nhưng nó cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho mức độ rủi ro khi dùng các sản phẩm hương thơm trong nhà nhiều giờ.

Sáp thơm có độc hại không? Khuyến nghị từ chuyên gia

Trước các phát hiện khoa học, các chuyên gia cảnh báo rằng việc sử dụng sáp thơm nhân tạo (với hương tổng hợp) cần được cân nhắc – đặc biệt trong không gian kín hoặc thiếu thông gió. Báo chí cũng dẫn lời cảnh báo từ các nhà khoa học: sáp thơm có thể tạo ra ô nhiễm không khí nội thất, thậm chí tương đương với những nguồn ô nhiễm mạnh như bếp gas nếu sử dụng nhiều và lâu.

Các dấu hiệu nhận biết sáp thơm kém chất lượng

Để tránh rủi ro, bạn nên biết cách nhận biết các sản phẩm sáp thơm kém chất lượng:

• Mùi quá gắt hoặc khó chịu: Nếu sáp thơm có mùi hương gắt, nồng hoặc nhân tạo quá mức, rất có thể chứa hương liệu tổng hợp kém chất lượng. 
• Nhãn mác không rõ ràng: Sản phẩm không ghi rõ thành phần hoặc nguồn gốc xuất xứ. 
• Khói đen hoặc cặn khi nóng chảy: Đây là dấu hiệu cho thấy sáp chứa tạp chất hoặc chất lượng kém. 
• Giá thành quá rẻ so với thị trường: Sản phẩm giá rẻ, không có thông tin kiểm định hoặc chứng nhận an toàn – có thể là sản phẩm dùng hương tổng hợp rẻ, tiềm ẩn rủi ro cao.

Những dấu hiệu này giúp bạn tự bảo vệ khi chọn mua sáp thơm, tránh xa sản phẩm chất lượng thấp hoặc tiềm ẩn nguy cơ về VOCs.

Sáp thơm có độc không? Chuyên gia bật mí cách chọn đúngChuyên gia bật mí cách chọn sáp thơm an toàn

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng sáp thơm, chuyên gia khuyến nghị những nguyên tắc sau:

Chọn sáp thơm từ tinh dầu thiên nhiên

Theo các chuyên gia, nên ưu tiên các loại sáp thơm có thành phần rõ ràng, đặc biệt nếu chúng dùng hương liệu tự nhiên hoặc tinh dầu thực sự. Những sáp thơm chất lượng tốt thường chứa hỗn hợp sáp nến + axit béo + vaseline + một lượng hương liệu an toàn, được kiểm soát chặt chẽ hơn về VOCs.

Nếu nhãn mác ghi rõ loại hương liệu (ví dụ “natural essential oil”), bạn có cơ hội chọn được sáp thơm nhẹ nhàng, ít VOC và ít rủi ro hơn. Hương từ tinh dầu như oải hương, chanh, cam có thể mang lại cảm giác thư giãn và tự nhiên, không gian nhà bạn vì thế cũng “sáng” mùi hơn mà không cần hóa chất mạnh.

Kiểm tra thành phần và nhãn mác

Một sản phẩm sáp thơm an toàn phải ghi rõ thành phần và nguồn gốc xuất xứ. Tránh các sản phẩm chỉ ghi chung chung “fragrance oil” mà không nêu chi tiết.

Ngoài ra, kiểm tra chứng nhận an toàn như IFRA (International Fragrance Association) sẽ giúp bạn yên tâm hơn khi sử dụng. Những sản phẩm có chứng nhận này đã được kiểm tra về mức độ VOCs và tính an toàn cho người dùng.

Cách sử dụng sáp thơm an toàn tại nhà

• Đặt sáp thơm ở nơi thoáng khí, tránh khu vực kín như ngăn kéo chật hoặc hộp kín. 
• Không nên đặt sáp trực tiếp dưới ánh nắng hoặc gần nguồn nhiệt cao – điều này có thể làm tăng tốc độ bay hơi của sáp. 
• Nếu trong nhà có trẻ em, người cao tuổi hoặc người nhạy cảm, nên giới hạn thời gian sử dụng sáp thơm hoặc thay phiên với các phương pháp thơm tự nhiên (như chậu cây, tinh dầu pha loãng). 
• Khi mở nắp sáp mới, nên để nắp hở khoảng vài phút, sau đó đặt lại nếu mùi quá mạnh, để “hãm” một phần VOCs thoát ra ban đầu.

Mẹo chọn sáp thơm phù hợp nhu cầu

• Chọn mùi hương phù hợp với diện tích phòng: phòng lớn cần sáp hương đậm hơn hoặc nhiều viên sáp, phòng nhỏ nên chọn hương nhẹ. 
• Mục đích xua muỗi: chọn loại có hợp chất như citronella an toàn. 
• Dùng thử trước khi mua số lượng lớn để kiểm tra mùi và phản ứng cơ thể. 
• Ưu tiên sản phẩm có review từ người dùng và chuyên gia để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Với những mẹo này, bạn không chỉ tránh được sáp kém chất lượng mà còn tận hưởng trọn vẹn mùi hương thiên nhiên.

Sáp thơm có độc không – tổng kết và lời khuyên

Như vậy, sáp thơm không độc hại nếu bạn chọn đúng sản phẩm và sử dụng hợp lý. Ngược lại, sáp kém chất lượng hoặc dùng sai cách mới là nguyên nhân chính gây ra tác hại.

Để đảm bảo an toàn, nên đặt sáp thơm ở nơi thông thoáng, kiểm soát lượng hương tỏa ra trong không gian, ưu tiên các sản phẩm được kiểm định chất lượng, và hạn chế tiếp xúc lâu dài với các loại sáp chứa nhiều hóa chất tổng hợp. Việc tuân thủ các nguyên tắc này sẽ giúp bạn tận hưởng hương thơm dễ chịu, thư giãn, và an toàn cho sức khỏe.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Sáp thơm có ảnh hưởng đến thú cưng không?

Nên đặt xa tầm với thú cưng; một số mùi hoặc hóa chất có thể gây khó chịu hoặc ảnh hưởng sức khỏe cho chúng.

2. Có nên để sáp thơm trong phòng kín cả ngày không?

Không nên. Duy trì thông gió để giảm nguy cơ hít phải VOCs và đảm bảo sức khỏe.

3. Sáp thơm nào giữ hương lâu nhất?

Sáp từ tinh dầu thiên nhiên, có base note (hương nền) như gỗ đàn hương, hoắc hương, thường giữ mùi lâu hơn các loại hương liệu tổng hợp.